واکاوی و تحلیل نقش سیاست قومی در ساختار سیاسی افغانستان (دوره‌ی معاصر)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار روابط بین‌الملل دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

2 دانشجوی دکتری روابط بین‌الملل دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

10.22054/jrgr.2023.70052.1045

چکیده

ساختار سیاسی در افغانستان بر محوریت سیاست قومی شکل‌گرفته است و حاکمیت این کشور از بدو تأسیس تاکنون بر پایه تک قومی(پشتون) استوار بوده و از مشارکت گروه­های عمده قومی در ساختار سیاسی کشور  به­شدت اجتناب کرده است. هدف اصلی در این پژوهش تحلیل و ارزیابی سیاست تک ­قومی در ساختار سیاسی بوده درحالی‌که این کشور دارای تنوع قومی است. پرسش اصلی در این مقاله، عبارت است از: نقش سیاست قومی در ساختار سیاسی افغانستان، در دوره معاصر چگونه بوده است؟ در پاسخ، به این پرسش، این فرضیه مطرح می­گردد که ساختار سیاسی بر مبنای سیاست قومی در افغانستان، بر محوریت قوم حاکم بوده است و دولت­های مختلف از ویژگی­ها و رویکردهای همسان و ناهمسان برخوردار بوده و علاوه بر آن، کوتاهی­های دولت­های حاکم، گاهی با مقاومت جامعه سنتی و قبیله­ای افغانستان مواجه شدند. سیاست قومی دارای الگوها و مدل­های سه­گانه است که حاکمان افغانی در برخی دوره­های حاکمیت خود از مدل همانندسازی قومی و در برخی از دوره­های دیگر از مدل­ تکثرگرایی قومی، بهره گرفته است و درنهایت برخی از حاکمان از الگو و مدل وحدت در کثرت استفاده کردند. روش تحقیق در پژوهش حاضر، روش توسعه­ای و کاربردی است. یافته­های این تحقیق نشان می­دهد که افغانستان، یکی از کشورهای است که دارای تنوع قومی است. دولت‌های مختلف، مبتنی بر نوع نگاه به مؤلفه تنوع قومی و با توجه به ویژگی‌های این ساختار موزاییکی اقوام، اقدام به سیاست قومی کرده است. بااین‌وجود، حاکمان افغانستان تاکنون نتوانستند از رهیافت و مدل سیاست قومی بر طوری مناسب بهره­مند شوند. ازاین‌رو، این کشور تا هنوز نیز، دستخوش تضادها و حتی تقابل قومی است و همچنان از ناامنی و بی‌ثباتی آن رنج می‌برند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Examination and Analysis of the Role of Ethnic Politics in the Political Structure of Contemporary Afghanistan

نویسندگان [English]

  • Morteza Noormohammadi, 1
  • Hadisa Ahmadi 2
1 Associate Professor, Department of International Relations, Allameh Tabataba’i University, Tehran, Iran
2 PhD Student, Department of International Relations, Allameh Tabataba’i University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Afghanistan is one of the countries that has a heterogeneous and multi-ethnic structure, and the problem of ethnicity and ethnicity is one of the great harms of unity and the source of differences on the social structure of the Afghan society, and it has been one of the serious obstacles to national cohesion, convergence and political development. has been in this country. Of course, in Afghanistan since its establishment as an independent country (1747 AD), attention has been paid to this phenomenon, and in order to curb it in different periods and governments, considering the diversity and characteristics of Afghan ethnicities, on the one hand, and on the other hand, looking at the conditions governing the region and interests The national and political systems of this country have engaged in ethnic politics. The political structure in Afghanistan is based on ethnic politics. The structure of this country has always depended on ethnic politics. The main goal of this research is to analyze and evaluate the mono-ethnic policy in the political structure, while this country has ethnic diversity.
Research background
 Various researches and articles have been written about ethnic politics, political structure and cultural and social diversity in Afghanistan, which can generally be examined in the following categories.

The phenomenon of ethnocentrism is a negative phenomenon which was examined on the axis of Afghanism (Pashtunism) and the ethnic policies of Afghanistan's rulers were formed "unsuccessfully and based on nervousness", which can be seen in the article "Political Development of Afghanistan and the Inhibiting Role of Ethnicism" In its formation", written by Mohammad Ali Mir Ali and Mohammad Mohsani, he pointed out.
Due to the severity of religious, linguistic and especially ethnic differences between "all the ethnic groups of Afghanistan", he considers that the talk of the ethnic politics of Afghanistan's rulers was mostly the result of "foreign element's intervention". In this regard, the thesis of Hafizullah Hafiz is entitled "Comparative study of the role of Iran and Saudi Arabia in the management of the conflict in Afghanistan (2001-2017).
Regarding the political structure of Afghanistan position, we can refer to the article "The position of ethnic groups in the formation of the political structure of Afghanistan's governance after 2001 AD", written by Kyomarth Yazdan-Panah and Seyed Jalal Ahmadi, which mostly deals with the position of ethnic groups in the republic period. While ethnic politics in the form of unity in plurality existed in a weak and intense form during this period.
Regarding the solution to Afghanistan's crises, the research entitled "The path to ethnic problems in Afghanistan" by Barfield is of the opinion that the existing solution is to transition from the crisis and decentralize the power structure and give more powers to local governments. While one of the main factors in crises is the monopoly of the political structure by governments.

This research is looking for accurate and useful reports about the role of ethnic politics in the political structure, and on the other hand, it aims to focus more on ethnic politics in the field of ethnic politics in the contemporary period.
The basic question raised in this article. It is: How is the role of ethnic politics in the political structure of Afghanistan analyzed?
Sub questions

In what period of Afghanistan's rulers was the ethnic identification model implemented?
The model of ethnic pluralism was carried out during which period of Afghanistan's rulers?
The model of unity in ethnic plurality, during which period of Afghanistan's rulers, has continued to happen?

The declarative and practical policies of dealing with ethnicity in Afghanistan in the contemporary period and different governments have similar and different characteristics and approaches, and in addition, the shortcomings of the ruling governments, sometimes with the resistance of the traditional society and tribe. They faced Afghanistan.

From the period of Abdali, Abdul Rahman, Habibullah, Nader, Hashim, Dawood and the Taliban in order to lead and control it, they used the approach of ethnic identification models and models based on Afghanism (Pashto) and even though they institutionalized Afghan nationalism.
From the era of Amanullah, Shah Mahmoud, Zahir Shah, Nur Mohammad Taraki, Hafizullah Amin, Birak Karmel and Najibullah, in this regard, according to the models and models of pluralism that led to the equality of ethnic groups. they moved. Although they had significant achievements, traditional values prevented it and finally left the playing field for the other party.
Finally, the Daud Khan Republic and the government of Hamed Karzai and Mohammad Ashraf Ghani emphasized on the model and models of unity at the same time as plurality. But none of these rulers were successful in this move.

This research is among developmental and applied research. According to the type and topic of the research, the collection of research data is based on documentary and library methods.
The findings of this research show that the political structure in Afghanistan has always been based on ethnic policies and the ruling Afghan (Pashto) people. In other human societies, people have power from governments. But in the society of Afghanistan, which is a very traditional society, which has power based on religion, religion, ethnicity, and even tribe. In this country, all interactions, relations, political and social affairs are formed based on religion, ethnicity, and the continuity of governments is in the shadow of ethnicity and religion. On the other hand, the rulers of statesmen; They have also tried in many ways to reduce the influence of ethnicity and religion and to change the bilateral relations between ethnic groups, tribes and governments and bring them to the benefit of the central government.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ethnic politics
  • Political structure
  • Ethnic diversity
  • Assimilation
  • Pluralism and unity in pluralism
فارسی
احمد رشید (1379)، طالبان، نفت و بازی بزرگ جدید، ترجمه اسدالله شفایی و صادق باقری، تهران، نشر هستی.
اخلاقی، محمداسحاق،(1380)، هزاره­ها در جریان تاریخ و فرازهای تاریخ سیاسی، اجتماعی افغانستان، ج دوم، قم: شرایع.
ارزگانی، مسیح، (1390)، افغانستان رنگین‌کمان اقوام، کابل، انتشارات میراث خراسان.
آروین، ایوب، (1380)، راه‌حل‌های ممکن برای مشکل قومی در افغانستان،
http://mehrwatan.com/wp
افضلی، شاهین فیروز، (1385)، تجاوز آمریکا به افغانستان، تهران، خلیلیان.
آیتی، عبدالقیوم، (1400)، نقش هزاره‌ها در ساختار سیاسی حکومت حامدکرزی، تاریخ اسلام در آیینه و اندیشه‌ها، سال 13، شماره 20، قم، مجتمع آموزش عالی فقه.
ایوبی، عیسی­خـان،(1396)، اشـرف غنـی، فیلسـوف شـاه یـا قـوم­پرسـت؟، ترجمـه جلیـل پـژواک، برگرفته از الجزیره،ttps://www.etilaatroz.com/
باقری، اسماعیل، (1396)، ساختار سیاسی افغانستان، رئیس‌جمهور و رئیس اجراییه، شماره 69، تهران، مطالعات راهبردی جهان اسلام.
تاجیک، محمدرضا و شریفی، علیرضا (1388)، موانع گفتمان دموکراسی در افغانستان، علوم سیاسی، سال8۹، شمارۀ42.
چگنی­زاده، غلامعلی و صحرایی، محمدرضا، (1394)، ارزیابی فرایند صلح­سازی در افغانسـتان پس از
توافق­نامه بن 2001 م، پژوهش راهبردی سیاست، سال4، شمارۀ14.
حسین­خانی، الهام،(1390)، امنیت افغانستان و مسئله قدرت‌یابی دوباره طالبان، علوم سیاسی، شمارۀ 16.
حفیظ، حفیظ الله، (1397)، بررسی تطبیقی نقش ایران و عربستان سعودی در مدیریت منازعه افغانستان(2017 ـ 2001م، پایان‌نامه‌ کارشناسی ارشد روابط بین‌الملل، دانشگاه فردوسی مشهد.
حیدری، محمدعلی و رهنمود، حمید، (1390)، افغانسـتان، نیروهای بیگانه و چالش دولت- ملت­سازی، رهنامه سیاست‌گذاری، سال2، شماره4.
خاتمی خسروشاهی، ‌سید ابراهیم، (1383)، کتاب­ آسیا (ویژه افغانستان پس از طالبان)، تهران، انتشارات: مؤسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابر معاصر.
دارالانشای شورای وزیران دولت جمهوری اسلامی افغانستان، (2005م)، آماری رسمی کارمندان دولت، کابل، اداره نظارت و ارزیابی.
دهشـیار، حسـین (1389)، اسـتراتژی ضـدشـورش باراک اوباما در افغانسـتان، رهیافت‌های سیاسی و بین‌المللی، منتشـر در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، پرتال جامع علوم انسانی.
دهشــیار، حســین (1391 )، پارادوکس امریکا در افغانســتان: هویت چندگانه و حاکمیت تقسیم‌پذیر، روابط خارجی، سال4، شمارۀ3.
دهشـیار، حسـین، (1387)، آمریکا و پارادایم قومی در افغانستان، اطلاعات سیاسی اقتصادی، منتشر در
پژوهشـگاه علوم انسـانی و مطالعات فرهنگی، پرتال جامع علوم انسـانی، شمارۀ258ـ 257.
دهشـیار، حسـین، (1388)، ناکامی­های آمریکا در افغانستان، اطلاعات سیاسی اقتصادی، شمارۀ270ـ 269.
دهشـیار، حسـین،(1389)، اسـتراتژی ضـدشـورش باراک اوباما در افغانسـتان، رهیافت­های سیاسی و بین‌المللی، منتشـر در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، پرتال جامع علوم انسانی.
دهشــیار، حســین،(1391)، پارادوکس آمریکا در افغانســتان: هویت چندگانه و حاکمیت تقســیم‌­پذیر، روابط خارجی، سال4، شمارۀ9.
دولت­‌آبادی، بصیراحمد،(1371)، شناسنامه احزاب و جریانات سیاسی افغانستان، قم، مؤلف.
رضاپور، قوشچی، محمد و نادری، محمود،(1393)، جهانی‌شدن و تکثرگرایی قومی در ایران، چالش و فرصت­ها،  مطالعات راهبردی جهانی‌شدن، سال4، شمارۀ3.
زاهدی علی جان، (1379)، روایت شکست اقوام محکوم در افغانستان، قم، شفا.
سـجادی، عبدالقیوم، (1380)، جامعه­شـناسی­سیاسی افغانستان، قم، بوستان کتاب.
شاران، تیمور، (1396)، دولت شبکه‌ای، ترجمه حسن رضایی. کابل، واژه 
طنین، ظاهر، (1384)، افغانستان در قرن بیستم (1900-1996)، تهران، عرفان، چاپ دوم.
غبار، میرغلام­محمد، (1368)، افغانستان در مسیرتاریخ، ج4، ناشر مرکز انقلاب با همکاری
جمهوری
غلامی شـکارسـرایی، محمدرضـا، (1395)، تحلیل گفتمان سیاست­های قومی پس از انقلاب اسلامی؛ باتأکیدبر دورۀ 1376ـ 1368، مطالعات راهبردی سیاست‌گذاری عمومی، دوره2، شمارۀ 20.
فرزانه­پور، حسـین و یوسـف­زهی، ناصـر،(1396)، کاربست تاریخی نظریه نخبگان و آسیب­شناسی نقش کارگزاران بر شکنندگی دولت­های افغانستان، پژوهش­های سیاسی اسلام، سال هفتم، شماره1.
گروه سینا، (1381)، افغانستان در سه ده اخیر، قم، ثقلین.
مجله صراط، (1377)، گزارش حقوق بشر سازمان ملل درباره جنایات طالبان در مورد هزاره‌ها، مزارشریف، شماره‌های پنجم و ششم.
مصداق، نبی،(1385)، افغانستان: ضعف سیاسی و مداخله خارجی، سیاست خارجی، سال20، شمارۀ2و3.
منصور، عبدالحفیظ، (1371)، زخم خونین تحولات نظامی جهاد افغانستان، کابل.
موسوی، سیدعسکر، (1379)، هزاره‌‌های افغانستان در تاریخ، فرهنگ، اقتصاد و سیاست، ترجمه اسدالله شفایی، تهران، انتشارات مؤسسه فرهنگی نقش سیمرغ.
میرعلی بیداخویی، محمدعلی و محسـنی، محمد (1395)، توسعه­ سیاسی افغانـستان و نقش بازدارنده قومیت‌گرایی در شکل‌گیری آن؛ اولین همایش بین‌المللی بحران‌های ژئوپلیتیکی جهان اسـلام.
ناصـری داودی، عبدالمجید،(1381)، افغانسـتان و نظام سیاسی­آینده؛ مجموعه مقالات، قم: انتشارات زلال کوثر.
نشاط، زلمی، همکاران، (1396)، راه دشوار مردم‌سالاری در افغانستان، کابل: انستیتوت مطالعات استراتژیک افغانستان.
نظری، علی‌اشرف و ســازمند، بهاره، (1394)، مدل­ها و الگوهای مدیریت تنوعات هویتی و قومی: ارائه راهکارهایی برای ایران، سیاست‌گذاری عمومی، دوره8، شماره8.
الوانی، سـیدمهدی و همکاران،(1395)، بررسـی تنوع در سـیاست­گذاری فرهنگی ایران؛ مطالعه موردی: قانون اسـاسی و سند نقشه مهندسی فرهنگی، دین و سیاست فرهنگی، شماره7.
وزارت عدلیه،(1382)، مجموعه قوانین اساسی افغانستان،کابل، انتشارات وزارت عدلی.
یزدان­پناه، کیومرث و احمدی، سیدجلال، (بهار1400)، جایگاه اقوام در شکل‌گیری ساختار سیاسی و حاکمیت افغانستان بعد از 2001م، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره 51، ش1.
Refrences
Barfied, Thomas (2005) Afghansistan is not the Balkans: Ethnicty and Its Political Consequences from a central Eurasian Perspective, Central Eurasin Studies review, Vol 4, and No1.
Ali, Frishta (2015) Afghanistan: The rise of ethnic consciousness through history; acomprehensive overview of the origin of the Afghan conflict. Available.